پرسپولیس

نقش رستم یکی از مهم‌ترین و زیباترین آثار باستانی ایران در روستای زنگی آباد در شمال شهرستان مرودشت استان فارس در فاصلهٔ ۶ کیلومتری از تخت جمشید در کوه حاجی آبادقرار دارد.
نقش رستم اولین بار در سال ۱۹۲۳ میلادی توسط ارنست هرتسفلد بررسی و کاوش شد.
این محوطه  بین سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ میلادی مورد کاوش گروه مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو به رهبری اریک فریدریش اشمیت قرار گرفت.
در نقش رستم آثار سه دوره ایلامی ( ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ ق.م )دوره هخامنشی (۶۰۰ تا ۳۳۰ ق.م )دوران ساسانی ( ۲۲۴ تا ۶۵۱ م.) وجود دارد.
این مجموعه از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۲۵ میلادی مورد توجه بوده است .زیرا آرامگاه چند تن از پادشاهان هخامنشی و نقش برجسته‌های متعددی از وقایع مهم دوران ساسانیان,بنای کعبه زرتشت و نقش‌برجستهٔ ویران‌شده‌ای از دوران ایلامیان در این مکان قرار دارند.
دردورهٔ ساسانی، محوطهٔ نقش رستم از نظر دینی و ملی نیز اهمیت بسیار داشته‌است.
کتیبه ای نیز از دوران معاصر ( حدود ۱۰۰ سال پیش ) وجود دارد.
در قدیم، نام این مکان سه‌گنبدان یا دوگنبدان بوده‌است که در بین مردم منطقه، به کوه حاجی‌آباد،کوه استخر یا کوه نِفِشت نیز معروف بوده و احتمالا پس از آنکه ایرانیان بین رستم، پهلوان شاهنامه و سنگ‌نگاره‌های شاهان ساسانی ارتباط برقرار کردند نام نقش رستم به این مکان داده شد.
قدیمی‌ترین نقش موجود در نقش رستم مربوط به دورهٔ ایلام است که نقش دو ایزد و ایزدبانو و شاه و ملکه را به‌تصویر کشیده که روی مارهایی نشسته‌اند و لباس‌های چین‌دار به تن دارند. ولی بعدها در دورهٔ ساسانی، بهرام دوم بخش‌هایی از آن را پاک کرد و نقش خود و درباریانش را به جای آن تراشید.
چهار آرامگاه در این مکان قرار دارذ که آرامگاه پادشاهان هخامنشی  هستند و متعلق به  خشایارشاه ( ۰۴۴۵-۴۸۶ ق.), داریوش (۴۸۶-۵۲۲ ق . م) اردشیر اول (۴۲۴-۴۶۵ ق . م),داریوش دوم (۴۰۵-۴۲۴ ق . م)است.